"Net gecomprimeerde energie"

Waarom zijn we gefascineerd door natuurstenen keukens en kunnen we er niet van afblijven? Een gesprek met Walter Schwanekamp, onze jarenlange samenwerkingspartner op het gebied van steen.

Interview: Oliver Geyer

 

Waarom vindt u natuursteen zo aantrekkelijk voor keukens?

Allereerst door de pure kwaliteit van het materiaal. We hebben het hier over een breed scala aan natuursteen, van gevoelig marmer en kalksteen tot hard graniet en granietachtig gesteente. Vooral de laatste twee zijn uiterst robuust, kras- en zuurbestendig. Natuursteen is ook volledig lichtstabiel, omdat het materiaal geen bindmiddelen of kleefstoffen bevat die bij zonlicht kunnen verkleuren. We coaten de steen niet maar impregneren hem. Hierdoor sluiten de microfijne poriën in de steen waardoor hij goed beschermd wordt tegen olie en vet. Wij Duitsers houden van robuuste en duurzame producten.

Walter Schwanekamp is senior partner van het familiebedrijf Schwanekamp GmbH in Gescher, Duitsland. Het bedrijf gebruikt al ruim 60 jaar natuursteen op een innovatieve manier voor meubels, gebouwen en interieur.

Is dat elders anders?

Jazeker, bij de Italianen bijvoorbeeld. Het is ook een kwestie van cultuur en traditie. Daar wordt marmer al lang, waarschijnlijk al sinds de klassieke oudheid, veel gebruikt voor de keuken. Steen is populair omdat het materiaal na verloop van tijd gebruikssporen en patina heeft. De mensen hebben daar iets voor over en krijgen een emotionele band met het materiaal. Deze emotionele waarde maakt de steen voor mij ook aantrekkelijk.

Net een beeldhouwwerk. eggersmann verwerkt marmer op steeds meer plekken in de keuken. De werkomgeving rond het aanrecht valt extra op dankzij een perfect profilE-kader van het kwartsiet Bianco Nuvola.

Op uw website hebt u het over een gesprek tussen toeschouwer en steen. Wat bedoelt u daarmee?

Het woord "aantrekkelijk" zegt het al. Gevoelige mensen worden aangetrokken door de natuursteen, die doet iets met hen. Volgens esoterische aannames hebben bepaalde stenen zelfs een helende werking. Dat kan kloppen, maar zo ver hoef je niet te gaan. Natuursteen is een levend materiaal met miljoenen jaren geologische en natuurgeschiedenis. Je zou het ook gecomprimeerde energie kunnen noemen. Dat maakt het zeker fascinerend. Producten die door mensen worden gemaakt, kunnen er ook geweldig uitzien, maar ze stralen meer afstandelijkheid uit. Ze zijn niet zo dichtbij als de natuur.

Alles behalve oppervlakkig. Het roodbruine, watergestraalde Italiaanse porfier “Valcamonica” ziet er niet alleen rustig uit maar biedt ook veel textuur.

Volgens de kleurenpsychologie zijn bepaalde kleuren stimulerend en andere kalmerend. Wat weten we over het psychologische effect van natuursteen?

Als een klant de keukenstudio binnenkomt, loopt hij normaal gesproken eerst naar de natuurstenen keuken. Als hij met zijn handen de structuur van de steen voelt, krijgt hij een goed gevoel. En dat goede gevoel zorgt ervoor dat hij graag daar wil zijn.

Helpt dit effect ook bij de verkoop?

(Lacht) Zeker. Het sluit namelijk aan bij positieve gevoelens en herinneringen van mensen. Denk aan de heerlijk warme rots waarop je tijdens je vakantie genoot van het prachtige uitzicht over zee. Deze rots was glad en glanzend net als het satijnen oppervlak van een eggersmann-keuken. Zo ontstaan er leuke associaties.

"NATUURSTEEN DOET IETS MET GEVOELIGE MENSEN."

Welke technische hindernissen moesten hiervoor worden overwonnen?

In Duitsland is het thema keuken en natuursteen nog relatief jong. Het begon allemaal in de jaren tachtig met vier centimeter dikke, massieve granieten platen, die problemen met zich meebrachten. Een vierkante meter van dit materiaal woog 120 kilo. Het afleveren van een aanrechtblad had iedere keer veel weg van bedrijfsuitje. Dus besloten we om het materiaal lichter en schroefbaar te maken. En dat is ons eind jaren negentig gelukt. Met een gepatenteerd systeem zaagden we het graniet uit een blok tot een paneel van slechts twaalf millimeter dik dat werd ondersteund door een armatuur - een frameconstructie met een schroefbare basis. Nu vinden we een natuurstenen aanrecht vanzelfsprekend. Inmiddels heeft eggersmann prachtige variaties ontworpen, zoals de schuifpanelen van 11 mm.

U hebt u deze technologie samen met eggersmann verder ontwikkeld. Natuursteen kan nu ook op de andere zichtbare oppervlakken van de keuken worden gebruikt waardoor de typische monolithische “look” ontstaat. Hoe ging dat?

De eerste uitdaging was om de draagconstructie van de steen onzichtbaar in het meubelstuk te integreren. Op een gegeven moment lukte het ons om de dunne stenen panelen direct met het meubilair te verbinden en aan de schuifkorven aan te passen. Ook de greeploze natuurstenen keuken was belangrijk voor het monolithische effect van de keukeneilanden. De greepprofielen waren nu van steen in plaats van hout of metaal en werden ook in het meubilair geïntegreerd. Hiervoor moesten wij als Schwanekamp GmbH ook onszelf opnieuw uitvinden.

In welk opzicht?

Wij zijn traditionele, ambachtelijke steenhouwers die met de hand klassieke vensterbanken, trappen en grafstenen maakten. We moesten ‘herboren’ worden, waarbij mijn studie architectuur ons goed van pas kwam. Hierbij staan constructies die steen en staal verbinden, centraal. Dit konden we ook toepassen op natuursteen. We hebben deze lichte, dunne panelen zo stabiel te gemaakt dat ze zich precies als massieve granieten platen gedragen. Bij dit nogal technische, industriële denken hebben we het gevoel behouden. We hebben hier te maken met natuursteen. De afkantingen en randen werken we nog steeds met de hand af.

eggersmann gebruikt natuursteen niet alleen voor het werkblad, maar ook voor de elegante keukenfronten. Dit past helemaal bij de uniforme, voegloze stijl van UNIQUE.

Doordat we besparen op materiaal is het hele proces ook milieuvriendelijker geworden. Hoe staat het met de ecologische verdraagzaamheid van natuursteen?

De transportkosten zijn aanzienlijk verminderd. De grondstof steen is namelijk overvloedig aanwezig. Er wordt wereldwijd rond 50 miljoen kubieke meter per jaar gedolven. Dat lijkt veel maar het is alsof je met je nagel aan de aardkorst krabt. Toch vereisen steeds meer regionale voorschriften gelukkig renaturatie van steengroeven. Dat betekent dat er nu parken en meren worden aangelegd. Ik heb er net weer een indrukwekkende demonstratie over gehad op een “steenreis” naar Brazilië. De eigenaar van de steengroeve was bijna trotser op het bloeiende landschap in zijn oude groeve dan op zijn huidige bedrijf.

"WE KOMEN NOG STEEDS NIEUWE SOORTEN TEGEN."

Als u zo de wereld rondreist, ontdekt u dan nog compleet nieuwe materialen?

Ik heb in Brazilië ook iets interessants gezien. Er is daar een instituut dat vondsten analyseert en catalogiseert - en ze hebben het er druk mee. Je komt voortdurend nieuwe soorten tegen. Hoewel alle gesteenten nu wel bekend zijn, worden er nog steeds nieuwe kleuren en structuren ontdekt. Daarom vragen we onze leveranciers regelmatig of er nog wat nieuws is.

De Hamburgse Elbphilharmonie heeft al verschillende eggersmann-keukens van "Tauerngrün".

Is er nog wat nieuws?

We hebben bijvoorbeeld onlangs een overeenkomst gesloten met een steengroeve in Oostenrijk. Daardoor hebben wij toegang tot een materiaal dat slechts zeer beperkt gedolven kan worden: de steensoort "Tauerngrün". Geologisch gezien is dit een serpentiniet die in kleur varieert tussen lichtgroen en donkergroen. Deze steen is echt fascinerend. Hij heeft een mooi patroon en is bovendien zeer robuust en zuurbestendig. Dit is een belangrijke trend van de laatste jaren. Mensen zijn steeds vaker op zoek naar mooi getekende, zelfs marmerachtige natuurstenen die tevens uitermate geschikt zijn voor keukens.

Eggersmann en Schwanekamp hebben een groot gezamenlijk programma. Maar als een klant een speciale wens heeft, hoe gaat u daar dan mee om?

Dat brengt meer kosten met zich mee. We moeten het materiaal eerst aanschaffen en kalibreren tot 11 millimeter. Als de klant de kosten wil betalen, is er veel mogelijk. We wijzen echter wel op de risico's. Zo’n steen moet eigenlijk eerst grondig getest worden in ons laboratorium.

"MEER KUN JE NIET DOEN, EEN NATUURLIJKER MATERIAAL IS NAUWELIJKS TE VINDEN."

Hoe worden zulke tests uitgevoerd?

Bij deze DIN-test maken we gebruik van mosterd, wijn, ketchup en andere dingen die in huishoudens te vinden zijn. Deze stoffen brengen we aan op een rooster om de reactietijden te controleren, van 1 tot 24 uur, afhankelijk van het type “aanval” op de steen. Het resultaat wordt achteraf beoordeeld met een rapportcijfer.

De natuursteen in de keukens van eggersmann komt uit steengroeven verspreid over de hele wereld. Steeds meer groeven worden na gebruik gerenatureerd tot landschapsparken.

Ook een uitgebreid geteste en grondig geïmpregneerde steen moet je zorgvuldig onderhouden. Welke tips geeft u als professionele natuursteendeskundige?

Ik geef klanten een verzorgingsproduct dat een natuursteenzeep bevat en raad ze aan dit van tijd tot tijd aan te brengen. Als ze vragen wat “van tijd tot tijd” inhoudt, zeg ik dat ze het aan de steen zelf moeten vragen. U merkt het namelijk vanzelf. Als het blad een beetje droog overkomt, dan kan hij het gebruiken. U hoeft het hem alleen maar te vragen.

Dan wordt het gesprek met de steen wel heel concreet.

(Lacht) Dat is zo.

Vergeeft de steen je ook als je er per ongeluk een gat in slaat?

De meeste natuurstenen zijn relatief eenvoudig te repareren. Het gat wordt dan opgevuld met een speciaal materiaal, waarvoor we gespecialiseerde “schoonheidsspecialisten” in huis hebben. In Duitstalige landen kan onze klantenservice dergelijke reparaties ook ter plaatse uitvoeren.

De final touch is heel belangrijk om natuursteen optimaal toe te passen in de keuken. eggersmann vindt details heel belangrijk, zoals te zien is aan de fijn bewerkte verstekvoegen. Verschillende materialen komen hier op een perfecte manier samen.

Tot slot een persoonlijke vraag: Met welke steen hebt u zelf de nauwste emotionele band?

Dat is simpel, mijn absolute favoriet is de Braziliaanse leisteen. Deze steen gebruiken we niet alleen voor keukenoppervlakken, maar ook voor diverse vloeren. Hij komt in haast elke ruimte voor. Hij is wel een beetje krasgevoelig: zo zie je in de keuken precies waar ik mijn fles wijn open. Maar dat hoort erbij. Het begint al met de manier waarop het materiaal wordt gewonnen. De platen worden niet gesneden, maar met de hand gespleten. Het oppervlak in gepolijste vorm is als zijde. Meer kun je niet doen, een natuurlijker materiaal is nauwelijks te vinden.

DE ANDERE DIMENSIE VAN DE KEUKEN

Wij zijn bereid om voor de individuele wensen van onze klanten telkens nieuwe paden te betreden. Daar kunnen we dan ook verschillende dingen over laten zien en over vertellen.